Konačno otkriven uzrok dugog kovida: Može da se spreči i leči

Tokom pandemije kovida naučnicima je postalo jasno da se kod značajnog dela ljudi koji su preboleli infekciju neki simptomi bolesti i dalje zadržavaju.

"Dugi kovid" utiče na radnu sposobnost: Poražavajući podaci novog istraživanja

Ovaj fenomen nazvan je dugi kovid, a podrazumeva stanje kod kojeg simptomi traju tri meseca ili duže nakon početka bolesti.

Ti simptomi uključuju umor, probleme s koncentracijom, bolove u mišićima i zglobovima, kratak dah, glavobolje, poremećaje spavanja, kao i kognitivne smetnje poput "magle u mozgu".

Stanje koje pogađa stotine miliona ljudi

Ovo stanje može da zahvati osobe svih uzrasta, nezavisno o težini početne infekcije, a procenjuje se da ga razvija 5-10 odsto zaraženih. Štaviše, podaci pokazuju da ni deca nisu pošteđena dugog kovida. Procenjuje se da je samo u SAD oko 5.8 miliona dece obolelo od dugog kovida. Njegova globalna prevalencija procenjuje se na nekoliko stotina miliona.

Potraga za uzrokom dugog kovida

Do nedavno nije bilo jasno što uzrokuje te produžene simptome. Kako bi objasnili dugi kovid, naučnici su predložili nekoliko bioloških mehanizama koji uključuju imunološke i upalne disfunkcije, disbiozu mikrobiote, autoimunost, endotelnu disfunkciju, abnormalno neurološko signaliziranje, reaktivaciju endogenih herpesvirusa i perzistenciju koronavirusa.

Međutim, u članku objavljenom u poslednjem izdanju časopisa "Medical Journal of Australia" (MJA), tim naučnika zaključio je na osnovu brojnih istraživanja da većinu, ako ne i sve slučajeve dugotrajnog kovida uzrokuju virusi koji su ostali sakriveni u telu i nastavili da se reprodukuju.

Relativno rano tokom pandemije prepoznato je da kod nekih ljudi virus SARS-CoV-2, ili barem ostaci virusa, mogu duže vreme da ostanu u različitim tkivima i organima. Ova pojava poznata je kao "virusna perzistencija".

Iako je dugotrajna prisutnost ostataka virusnih fragmenata u telima nekih ljudi sada već dobro utvrđena, ostaje manje jasno postoje li u telima onih koji su preboleli koronu i dalje živi virusi, a ne samo njihovi zaostali delovi i, ako postoje, jesu li oni pravi uzrok dugog kovida.

Zašto je važno znati uzrok?

Autori novog rada iz MJA ističu da je ta razlika ključna jer živi virus može da se cilja specifičnim antivirusnim pristupima na načine na koje "mrtvi" virusni fragmenti ne mogu.

Virusna perzistencija ima dve značajne implikacije:

Kada se javlja kod nekih osoba s izrazito oslabljenim imunitetom, ona može da postane izvor novih i značajno drukčijih varijanti, poput JN.1.

Ona ima potencijal da nastavi da izaziva simptome kod mnogih ljudi u široj populaciji dugo nakon akutne bolesti.

Otkriće koje brine: Kovid-19 i tri godine posle infekcije povećava rizik od srčanog i moždanog udara

Potvrde teze o trajnoj infekciji

Iako ne postoji nijedno istraživanje koje jasno i ndvosmisleno potvrđuje da je perzistentni virus uzrok dugog kovida, niz novijih studija snažno ukazuje na takav zaključak.

Na pimer, jedna proverena studija objavljena u febnruaru u časopisu "Nature" pokazala je da se kod velikog broja ljudi s blagim simptomima kovida-19 beleži produženo razdoblje izbacivanja genetskog materijala virusa, tzv. virusne RNA, iz disajnih puteva. Oni s perzistentnim izbacivanjem te virusne RNA, koje gotovo sigurno podrazumeva prisutnost živog virusa, imali su za 50 odsto veći rizik od razvoja dugotrajnog kovida.

Neka druga istraživanja otkrila su replicirajuću virusnu RNA i proteine u krvnoj tečnosti pacijenata godinama nakon početne infekcije, što je znak da se virus verovatno replicira kroz duža razdoblja u nekim skrivenim rezervoarima u telu, koji bi mogli da uključuju ćelije krvi.

Jedno istraživanje, objavljeno u časopisu "The Lancet Infectious Diseases", otkrilo je RNA virusa na deset različitih mesta u tkivima i u uzorcima krvi u razdoblju od jednog do četiri meseca nakon akutne infekcije. Ono je utvrdilo da je rizik od dugog kovida četiri meseca nakon infekcije kod onih s perzistentno pozitivnom virusnom RNA bio veći.

Isto istraživanje, takođe je dalo naznake o tome gde bi u telu virus mogao da se zadržava. Gastrointestinalni trakt pokazao se kao jedno od ključnih područja.

Konačno, jedno istraživanje objavljeno nedavno u časopisu Clinical Microbiology and Infection takođe je potvrdilo da perzistentna prisutnost virusa povećava verovatnost dugog kovida.